Škola vizuelne antropologije pokrenuta je 2011. godine na Filozofskom fakultetu u Beogradu, uz podršku profesora Slobodana Naumovića, Etnografskog muzeja u Beogradu, Omladinskog centra “Vega”, Zavoda za proučavanje kulturnog razvitka, kao i mnogih drugih institucija i organizacija, čiji je cilj popularizacija vizuelne antropologije u Srbiji. Neki od filmova Škole vizuelne antropologije osvajali su nagrade na domaćim festivalima i učestvovali na mnogobrojnim evropskim festivalima etnofilma, fimskim smotrama i konferencijama (Međunarodni festival etnografskog filma u Beogradu, Dani etnografskog filma u Ljubljani, Ethnocineca u Beču, Dani etnografskog filma u Moskvi, SEF festival u Zadru, Etnoff u Skopju, BELDOCS, Interlink festival dijaloga, Mikro festival amaterskog filma – Mikro FAF, Bosifest…).
Prošle godine smo osnovali Centar za vizuelnu antropologiju – VAC (visualanthropologycenter.com) kako bismo sistematski pristupili organizaciji Škole vizuelne antropologije, kao i drugim programima u polju antropologije, etnologije i dokumentarnog izražavanja. Ciljevi Centra za vizuelnu antropologiju su:
– Podizanje multimedijalne platforme visualanthropologycenter.org. Na ovom sajtu će se nalaziti arhiva materijala snimljenih tokom Školâ vizuelne antropologije, kao i tokom drugih aktivnosti Centra.
– Prikazivanje i promocija audiovizuelnih filmskih radova kroz tematizaciju oblika ljudskih ponašanja kulturalno uslovljenih društvenim i istorijskim okolnostima na Zapadnom Balkanu
– Popularizacija audio-vizuelne antropologije;
– Stvaranje i jačanje lokalnih i međunarodnih veza između mladih naučnika i filmskih radnika
– Uspostavljanje mreže vizuelnih antropologa u Jugoistočnoj Evropi
Tokom deset dana ovogodišnjeg dinamičnog programa Škole vizuelne antropologije (10-20.jula 2019) u organizaciji Centra za vizuelnu antropologiju – VAC u saradnji sa Kolektivom “Vizantrop” iz Beograda, učesnici su napravili osam filmova i 4 foto eseja i multimedijalnih projekata,
Tema ovogodišnje Škole bila je “Borders, Boundaries and Frontiers” (Granice, ograničenja i ograde). Najčešće, asocijacije na temu dolaze iz političkog, te društvenog konteksta i uglavnom su u vezi sa migrantskom krizom i ratnim konfliktima na Bliskom Istoku, čije posledice se snažno osećaju u Evropi. Tema je takođe probudila interesovanje učesnika za istorije i kulture balkanskog podneblja, te je Jugoslavija ponovo u fokusu dela učesnika Škole. Postoji i malo intimnija tendencija u tematskom izboru ove godine, pa učesnike zanimaju i takozvane ontološke, psihološke i epistemološke granice između subjekta i objekta, ali i teme sa metametodološkim pristupima, koje se bave pitanjima granica između naučnih reprezentacija i umetnosti.
Ove godine Škola je okupila 25 učesnika iz Pakistana, Litvanije, Bugarske, Turske, Hrvatske, Nemačke, Italije, Rusije, Rumunije, Luksemburga, Švajcarske, Grčke, Velike Britanije, Holandije, Francuske. Mladi profesionalci iz oblasti filmskih umetnosti, novinarstva, fotografije, antropologije, sociologije i drugih humanističkih nauka našli su se u Beogradu da kroz predavanja, filmske vežbe i snimanje kratkih filmova i foto-eseja, ali i druženje i razmenu iskustava unaprede svoja znanja i veštine iz oblasti VA, ali i da ponude Beogradu mogućnost da sebe pogleda kroz njihove oči. Tokom 10 dana škole, učesnici prisustvuju predavanjima profesora Slobodana Naumovića sa katedre za antropologiju Filozofskog fakulteta u Beogradu, Konstantinosa Aivaliotisa, direktora Etno festa iz Atine, kao i selektora Atinskog međunarodnog filmskog festivala, Tomasa Džona sa katedre za antropologiju Minster Univerziteta u Nemačkoj, Sare Lunaček-Brumen sa katedre za kulturalnu antropologiju Univerziteta u Ljubljani, Elizabete Koneske, vizuelne antropološkinje u oblasti filma iz Makedonije, Ivane Todorović, društveno-angažovane filmske autorke, Igora Čokoa, vizuelnog antropologa u oblasti fotografije iz Srbije i Kamila Paskvarelija, uličnog i modnog fotografa iz Italije. Mentori na ovogodišnjoj Školi su antropolozi Relja Pekić i Nina Mladenović, zatim Antonan Blan iz Francuske, prošlogodišnji učesnik Škole, Danijel Sandner, snimatelj iz Mađarske, Mikloš Barna-Lipkovski, autor dokumentarnih filmova i fotografija. U realizaciji programa Škole učestvuju i Marija Barna-Lipkovski i Ana Popović, pozorišne rediteljke i članice Centra za vizuelnu antropologiju – VAC.
Festival angažovanog etnografskog filma “Vizantrop”
Ustanova kulture „Stari grad“ u Beogradu, bila domaćin festivala angažovanog, etnografskog filma „Vizantrop u organizaciji Kolektiva “Vizantrop” u saradnji Centra za vizuelnu antropologiju – VAC. Festival se održao od 13. do 16. juna, i bilo je prikazano 30 kratkometražnih i dugometražnih filmova, najnovijih ostvarenja svetske i domaće etno film produkcije.Selekciona komisija prvog festivala angažovanog etnografskog filma „Vizantrop“ pogledala je 85 filmova iz više od 30 zemalja. Etnolozi i antropolozi sve više prepoznaju potrebu da prošire svoju metodologiju i analitički izraz. Tradicionalne akademske reprezentacije u obliku članaka ili monografija tekstualnim putem pružaju uvid u kulturne prakse, norme i institucije društvene svakodnevice, međutim, kako bi se potpunije predstavila složenost društvenog života i problema sa kojima se zajednice suočavaju, potrebni su alternativni akademski pristupi, koji uključuju više čulnih perspektiva i na taj način olakšavaju razumevanje Drugog. Kolektiv okupljen oko festivala „Vizantrop“ smatra da audiovizuelne reprezentacije mogu imati dalekosežniji domet i širu publiku od stručno pisanih akademskih tekstova: „Njihov potencijal za uticanje na društvenu stvarnost je veći, stoga, etnografski film ne vidimo isključivo kao proizvod istraživačkog rada već i kao alat za iniciranje promena.
